Eklemdeki kıkırdağın aşınması sonucu eklemde ağrı, sertlik ve hareket kısıtlılığına yol açan bir hastalıktır. Eklem kireçlenmesi, genellikle yaşlanma, aşırı yüklenme veya genetik faktörlerden kaynaklanır. En çok diz, kalça, omuz ve parmak eklemlerini etkiler. Belirtileri ağrı, şişlik ve hareket zorluğudur. Tedavi edilmediğinde, eklemde kalıcı hasar oluşabilir.
Eklem Kireçlenmesi Belirtileri Nelerdir?
Kireçlenmiş eklemde ağrı, genellikle hareketle artar. Dinlenirken ağrı azalsa da eklemde uzun süreli duruşlar sonrasında yeniden hissedilebilir. Eklemde sertlik meydana gelir ve eklemdeki hareketler kısıtlanır. Özellikle sabahları, kişi eklemlerini açmaya çalışırken zorluk yaşayabilir. Eklemde iltihaplanma sonucu şişlik oluşabilir. Bu durum, eklemdeki kıkırdak hasarına bağlı olarak ortaya çıkar. Eklem kireçlenmesi sonucu eklem yüzeyinde pürüzler oluşabilir.
Bu, eklem hareket ederken gıcırdama ya da takılma hissine yol açabilir. Eklem çevresindeki kaslar, sürekli ağrı ve hareket kısıtlılığı nedeniyle zayıflayabilir. Bu da eklemdeki destek kaybına yol açar. İleri düzeyde kireçlenme, eklemde şekil bozukluklarına yol açabilir. Özellikle diz ve el parmakları gibi eklemlerde deformiteler görülebilir. Eklem kireçlenmesi, tedavi edilmediği takdirde zamanla ilerleyebilir. Belirtiler erken dönemde fark edilirse, uygun tedavi yöntemiyle hastalığın ilerlemesi yavaşlatılır.
Eklem Kireçlenmesi Neden Olur?
Yaş ilerledikçe eklem kıkırdağındaki elastikiyet kaybolur ve bu da kireçlenmeye yol açar. Yaşlandıkça eklemdeki hücreler yenilenmekte zorlanır. Ailede eklem kireçlenmesi öyküsü olan kişilerde bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Genetik faktörler, eklem yapısının zayıflamasına yol açabilir. Fazla hareket, aşırı egzersiz veya iş gereği eklemlerin sürekli olarak zorlanması eklemde kıkırdak aşınmasına neden olur. Sporcularda veya ağır işlerde çalışanlarda bu durum daha sık görülür. Ağırsız eklemlerde daha fazla baskı ve aşınma olur.
Obezite, dizler, kalça ve omurga gibi eklemlere fazladan yük bindirerek kireçlenme riskini artırır. Geçmişteki kırıklar, burkulmalar, eklemdeki kıkırdağı zayıflatarak zamanla kireçlenmeye yol açar. Bazı hormonlar ve metabolik hastalıklar da kireçlenmeye yol açabilir. Örneğin, diyabet, romatizmal hastalıklar ve tiroid problemleri bu durumu tetikleyebilir. Yanlış duruş veya vücut yapısındaki dengesizlikler, bazı eklemlerde aşırı baskı oluşturabilir. Bu da kireçlenmeye neden olabilir. Eklem kireçlenmesi, belirtilerinin erken dönemde fark edilmesi önemlidir. Tedavi edilmesi durumunda ilerlemesi yavaşlatılabilir.
Eklem Kireçlenmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ağrıyı azaltabilir. İltihaplanmayı kontrol altına alabilir. Eklem bölgesine sürülen topikal ağrı kesiciler, lokal ağrı ve iltihaplanmayı hafifletebilir. Glukozamin ve kondroitintakviyeleri, kıkırdak yapısını destekleyebilir. Eklem sağlığını iyileştirebilir. Eklem hareketliliğini artıran, kasları güçlendiren ve ağrıyı azaltan egzersizler önerilebilir. Fiziksel terapistler, doğru duruş ve hareket tekniklerini öğretir.
Eklemin üzerindeki baskıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Kortikosteroid iğneleri, eklemdeki iltihaplanmayı hızla azaltabilir ve ağrıyı geçirir. Hyaluronik asit iğneleri, eklemi sıvı ile takviye ederek sürtünmeyi azaltabilir. Artroskopi, eklemin içinde bir kamera ve ince aletler kullanılarak kıkırdak hasarı giderir. Şiddetli durumlarda, hasar görmüş eklem tamamen değiştirilerek yapay bir eklem yerleştirilir. Eklem kireçlenmesi, aşırı kilo taşıyan eklemleri zorlar. Kilo kaybı, eklem üzerindeki baskıyı azaltabilir. Sıcak kompresler, kasları gevşetebilir; soğuk kompresler ise şişlik ve ağrıyı hafifletebilir. Tedavi kişiye özeldir. Tedavi seçenekleri, hastanın yaşına, semptomların şiddetine göre belirlenir.
